پیشینه و مبانی نظری سرمایه اجتماعی

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..doc) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 30 صفحه

 قسمتی از متن word (..doc) : 
 

‏8
‏سرمایه اجتماعی
‏2-2-1- مقدمه
‏سرماية اجتماعي-Social Capital‏
‏ موضوعي جديد در مطالعات توسعه، اقتصاد و جامعه شناسي در سطح جهان است. از زماني كه اصطلاح و مفهوم سرمايه اجتماعي انتشار يافت زمان زيادي نمي گذرد.‏ سرمايه اجتماعي ‏نه تنها در زمينه توسعه اقتصادي كشورهاي در حال توسعه بلكه در كشورهاي توسعه يافته نيز به عنوان يك موضوع مهم مورد توجه قرار گرفته است.
‏نظريه‏پردازان علوم اجتماعي، سرمايه اجتماعي را با كاركردها، سطوح تحليل و بازدهي متفاوتي مورد بحث قرار داده‏اند. تبيين نظري سرمايه اجتماعي نشان از توجه به مؤلفه‏هاي مختلف در مقياس و ابعاد متفاوت دارد. اين نوع نگاه هر چند كه زوايايي از اين مفهوم را روشن ساخته است،‏ ليكن هنوز نسبت به برخوردار بودن از نگاهي جامع فاصله دارد (خمرنیا و همکاران، 1389،‏ص‏210).
‏2-2-2- مفهوم ‏و ‏تعریف ‏سرمایه ‏اجتماعی
‏مفهوم ‏سرمایه ‏اجتماعی ‏از ‏جمله ‏مفاهیم ‏مدرن ‏است ‏که ‏در ‏گفتمان ‏علوم ‏اجتماعی ‏و ‏محافل سیاسی ‏معاصر ‏در ‏سطوح ‏مختلف ‏استفاده ‏شده ‏است. ‏هر ‏چند ‏این ‏مفهوم ‏پیشینه ‏طولانی ‏ندارد اما کاربرد ‏آن ‏به ‏تدریج ‏از ‏دهه ‏1990 به ‏این ‏سو ‏در ‏تحقیقات ‏و ‏مقالات ‏دانشگاهی ‏بویژه ‏در ‏رشته ‏های جامعه ‏شناسی، ‏اقتصاد، ‏سیاست ‏و ‏آموزش ‏با ‏کارهای ‏افرادی ‏چون ‏جیمز ‏کلمن، ‏پیر بوردیو، رابرت ‏پاتنام ‏و ‏فرانسیس ‏فوکویاما ‏افزایش ‏یافته ‏است.
‏ بزعم ‏کلمن مفهوم ‏سرمایه ‏اجتماعی ‏به ‏مثابه ‏ابزار ‏تحلیلی ‏برای ‏پژوهش ‏های ‏اجتماعی ‏است. کلمن ‏بر ‏این ‏باور ‏است ‏که ‏سرمایه ‏اجتماعی ‏در ‏روشن ‏ساختن ‏یکی ‏از ‏مشکلات ‏مهم ‏تحلیل اجتماعی ‏یا ‏آنچه ‏پیوند ‏خرد ‏و ‏کلان ‏نام ‏گرفته ‏است، ‏نقش ‏مؤثری ‏را ‏می ‏تواند ‏ایفا ‏کند. همچنین ‏استفاده ‏از ‏مفهوم ‏سرمایه ‏اجتماعی ‏با ‏توجه ‏به ‏روند ‏جهانی ‏شدن ‏و ‏تضعیف نقش دولت ‏های ‏ملی، ‏به ‏عنوان ‏راه ‏حلی ‏اجرایی ‏در ‏سطح ‏اجتماعات ‏محلی ‏برای ‏مشکلات ‏توسعه، مورد ‏توجه ‏سیاستگذاران، ‏برنامه ‏ریزان ‏و ‏مسئولان ‏سیاست ‏اجتماعی ‏قرار ‏گرفته ‏است.
‏تعریف ‏رایج ‏سرمایه ‏اجتماعی ‏در ‏جریان ‏اصلی ‏جامعه ‏شناسی ‏آمریکایی ‏بویژه ‏در ‏روایت کارکردگرایانه ‏آن ‏عبارت ‏است ‏از ‏روابط ‏دو ‏جانبه ‏تعاملات ‏و ‏شبکه ‏هایی ‏که ‏در ‏میان ‏گروههای انسانی ‏پدیدار ‏می ‏گردند ‏و ‏سطح ‏اعتمادی ‏که ‏در ‏میان ‏گروه ‏و ‏جماعت ‏خاصی ‏به ‏عنوان ‏پیامد تعهدات ‏و ‏هنجارهایی
‏60
‏پیوسته ‏با ‏ساختار ‏اجتماعی ‏یافت ‏می ‏شود. ‏در ‏مقابل ‏جامعه ‏شناسی ‏اروپایی ‏این مفهوم ‏را ‏در ‏بررسی ‏این ‏موضوع ‏به ‏کار ‏می ‏گیرند ‏که ‏چگونه ‏تحرک ‏پیوندهای ‏مربوط ‏به ‏شبکه ‏های اجتماعی، ‏سلسله ‏مراتب ‏اجتماعی ‏و ‏قدرت ‏تمایز ‏یافته ‏را ‏تقویت ‏می ‏کند. ‏با ‏وجود ‏این ‏نکات مشترک ‏این ‏دو دیدگاه ‏در ‏مورد ‏سودمندی ‏سرمایه ‏اجتماعی ‏در ‏افزایش ‏برخی ‏ویژگی ‏ها ‏مانند آموزش، ‏تحرک ‏اجتماعی، ‏رشد ‏اقتصادی، ‏برتری ‏سیاسی ‏و ‏در ‏نهایت ‏توسعه ‏است. علاوه ‏بر ‏تعاریف ‏فوق، ‏از ‏سرمایه ‏اجتماعی ‏تعاریف ‏دیگری ‏نیز ‏ارائه ‏گردیده ‏است. ‏یکی از ‏تعاریف ‏مطرح ‏این ‏است که «سرمایه ‏اجتماعی ‏مجموعه ‏هنجارهای ‏موجود ‏در ‏سیستم ‏اجتماعی ‏است ‏که ‏موجب ‏ارتقای ‏سطح ‏همکاری ‏اعضای ‏آن ‏جامعه ‏گردیده ‏و ‏موجب ‏پایین ‏آمدن ‏سطح هزینه ‏های ‏تبادلات ‏و ‏ارتباطات ‏می ‏گردد. بر ‏اساس ‏این ‏تعریف، ‏مفاهیمی ‏نظیر ‏جامعه ‏مدنی ‏و ‏نهادهای ‏اجتماعی ‏نیز ‏دارای ‏ارتباط ‏مفهومی ‏نزدیکی ‏با ‏سرمایه ‏اجتماعی ‏می ‏گردند. بانک ‏جهانی ‏نیز ‏سرمایه ‏اجتماعی ‏را ‏پدیده ‏ای ‏می ‏داند ‏که ‏حاصل ‏تأثیر ‏نهادهای ‏اجتماعی، ‏روابط ‏انسانی ‏و ‏هنجارها ‏بر ‏روی ‏کمیت ‏و ‏کیفیت ‏تعاملات ‏اجتماعی ‏است ‏و ‏تجارب این ‏سازمان ‏نشان ‏داده ‏است ‏که ‏این ‏پدیده ‏تأثیر ‏قابل ‏توجهی ‏بر ‏اقتصاد ‏و ‏توسعه ‏کشور ‏های مختلف ‏دارد(فوکویاما‏ - Fukuyama
‏،1999،ص5).
‏سرمایه ‏اجتماعی ‏بر ‏خلاف ‏سایر ‏سرمایه ‏ها ‏به ‏صورت ‏فیزیکی ‏وجود ‏ندارد ‏بلکه ‏حاصل ‏تعاملات هنجارهای ‏گروهی ‏و ‏اجتماعی ‏بوده ‏و ‏از ‏طرف ‏دیگر ‏افزایش ‏آن ‏می ‏تواند ‏موجب ‏پایین ‏آمدن جدی ‏سطح ‏هزینه ‏های ‏اداره ‏جامعه ‏و ‏نیز ‏هزینه ‏های ‏عملیاتی ‏سازمانی ‏گردد. عناصری ‏که ‏می ‏تواند در ‏تعریف ‏عملیاتی ‏سرمایه ‏اجتماعی ‏مورد ‏استفاده ‏قرار ‏گیرند، ‏عبارتند از:
‏سرمایه ‏اجتماعی ‏به ‏تعامل ‏اجتماعی ‏بین ‏افراد ‏بستگی ‏دارد ‏و ‏کنش ‏های ‏جمعی ‏افراد جزء ‏جدایی ‏ناپذیر ‏آن ‏است.
‏61