چکیده :
کودکان موجودات مقدس و پاکی هستند که پا به هستی گذاشته اند . آن ها لایقند زندگی کنند ، شاد و با طراوت باشند و با قوای درونی خود آشنا شدند و آن ها را بپرورانند . با پرورش کودکانی پاک ، شاد و خلاق ،فردایی بهتر خواهیم داشت . کودکانی که مردان و زنان فردا خواهند شد ، امروز باید به درستی تربیت شوند و زندگی کردن را بیاموزند . خلاقیت جوهری است که پروردگار در وجود تمامی انسان ها گذارده است . می توان با اندک تدبیری این جوهر را پروراند و در جهت رشد شخصی و جامعه به کار گرفت .در این راه قدمی کوچک برداشته ایم . کودک ، روند رشد و فرآیند ذهنی و فیزیکی کودک را مطالعه کرده ایم . عوامل تاثیر گذار بر او را شناخته ایم و چگونه پروراندن خلاقیت در او را هدف طراحی این مجموعه قرار داده ایم .باشد که قدمی درست برداشته ایم و شاید تنها کودکی را دعا گوی خود سازیم .
واژگان کلیدی :
خانه ، کودک ،خلاقیت
فهرست مطالب
مقدمه 1
فصل اول : معرفی موضوع 2
1-1 هدف موضوع 3
1-2- اهمیت موضوع 3
1-3- عوامل موثر در شکل گیری خانه کودک 3
فصل دوم : مفاهیم اساسی در روانشناسی رشد 5
2-1 تعریف رشد 6
2-2- ماهیت رشد در انسان ( اصول رشد ) 6
2-3- نظریه پردازان روانشناسی رشد 7
2-3-1- نظریه پردازان پیاژه 7
2-3-1-1- جنبه شناختی 7
2-3-1-1-1- کارکرد نشانه ای و تقلید 8
2-3-1-1-1- کارکرد نشانه ای 8
2-3-1-2- رشد شخصیت 13
2-3-1-3- مراحل تحول روانی از دید پیاژه 13
2-3-2- نظریه اریکسون ( اصل اپی ژنتیک ) 14
2-3-2-1- جنبه های گوناگون تحول 15
2-3-2-2- عوامل تحول روانی 15
2-3-2-3- تحول خود 15
2-3-2-4- دید کلی درباره تحول روانی 16
2-4- فرآیند رشد 16
2-4- 1- تعامل اجتماعی و عاطفی 16
2-4-2- اجتماعی شدن 17
2-5- خصوصیات کودکان به تفکیک گروه های سنی 17
2-5-1- خصوصیت و ویژگی های رشد کودک شیرخوار( 3 تا 18 ماه ) 18
2-5-1-1- رشد جسمانی و عاطفی کودک 3 تا 5 ماهه 18
2-5-1-2- رشد جسمانی و عاطفی کودک 6 تا 7 ماهه 18
2-3-1-3- رشد جسمانی ، عاطفی ، اجتماعی کودک 8 تا 11 ماهه 19
2-5-1-4- رشد جسمانی ، عاطفی ، اجتماعی کودک 12 تا 18 ماهه 19
2-5-1-5- رشد همه جانبه کودک 16 تا 18 ماهه 20
2-5-2- خصوصیت و ویژگی های رشد کودک نوپا ( 1.5 تا 3 سال ) 20
2-5-2-1- رشد همه جانبه کودک 1.5 تا 2 سال 20
2-5-2-2- رشد همه جانبه کودک 2 تا 2.5 سال 20
2-5-2-3- رشد همه جانبه کودک 2.5 تا 3 سال 21
2-5-3- خصوصیت و ویژگی های رشد کودک نوپا ( 3 – 6 ساله ) 21
2-5-3-1- کودکان 3 – 4 ساله 21
2-5-3-1-1- خصوصیات جسمانیک کودک 4 – 3 ساله 21
2-5-3-1-2- خصوصیات ذهنی ( شناختی ) 4 – 3 ساله 22
2-5-3-1-3- خصوصیات عاطفی ، اجتماعی کودک 4 – 3 ساله 23
2-5-3-2- کودکان 5 – 4 ساله 24
2-5-3-2-1- خصوصیات جسمانی کودک 4 – 5 ساله 24
2-5-3-2-2- خصوصیات ذهنی ( شناختی کودک 5 – 4 ساله ) 24
2-5-3-2-3- خصوصیات عاطفی کودک 5 – 4 ساله 25
2-5-3-2-4- خصوصیات اجتماعی کودک 5 – 4 ساله 26
2-5-3-3- کودکان 6 – 5 ساله 26
2-5-3-3-1- خصوصیات جسمانی کودک 6 – 5 ساله 26
2-5-3-3-2- خصوصیات ذهنی ( شناختی ) کودک 6 – 5 ساله 27
2-5-3-3-3- خصوصیات عاطفی کودک 6 – 5 ساله 28
2-6- جمع بندی 29
فصل سوم : مراکز پیش از دبستان 30
3-1- آموزش پیش دبستانی : 31
3- 2- تجهیزات مراکز پیش دبستانی 32
3-3- اهداف آموزش پیش از دبستان 32
3-4- مبنای اجرای برنامه آموزش پیش دبستانی 32
3-4-1- فعالیت ها و بازی های آموزش کودکان 33
3-4-1-1- فعالیت ها و بازی های آموزشی گروه سنی شیرخوار 33
3-4-1-2- فعالیت ها و بازی های آموزشی گروه سنی نوپا 33
3-4-1-3- فعالیت ها و بازی های آموزشی گروه سنی نو باوه 33
3-4-2- آموزش های اجتماعی در مرحله پیش دبستانی 34
3-4-3- هنر و زمینه سازی رشد کودک 34
3-4-4- آموزش و تسهیل یادگیری زبان 34
3-5- جمع بندی 34
فصل چهارم : معماری بستر ارتباط کودک وبازی 35
4-1 معماری بستر ارتباط کودک و بازی 36
4-1-1- معیارهای کیفیت فضایی 36
4-1-1-1- پیدایش و برقراری مکان ها 37
4-1-1-2- زمان و مسیر 37
4-1-1-3- جز و کل 37
4-1-1-4- فرم 38
4-1-1-5- هماهنگی 38
4-1-1-6- رنگ 38
4-1-1-7- علائم 38
4-3- کودک و فضا: 40
4-3-1- دریافت حسی کودک در فضا 41
4-3-2- نیاز به تملک فضا 42
4-4- کودک و بازی 42
4-4-1- انگیزه بازی 43
4-4-2- قوانین بازی 43
4-4-3- بازی یک از روش های آموزشی 44
4-4-4- خطرات آموزشی از طریق بازی 44
4-4-5- هدف بازی 45
4-4-2- طبقه بندی بازی ها بر اساس پیچیدگی و تنوع 46
4-4-2-1- پیچیدگی 46
4-4-2-2- تنوع 47
4-5- الگوهای شهری از نگاه کریستوفر الکساندر 48
4-5-1- الگوی 57 : ( کودک در شهرchildren in the city) 48
4-5-2- الگوی 86 ( خانه کودک children home ) 49
4-5-3- الگوی 137 ( محوطه کودکchildren realm) 49
4-5-4- الگو 61 ( میدان های کوچک عمومیsmall public squares ) 50
4-5-5- الگوی 203 ( غارهای کودکان children caves ) 53
4-6- جمع بندی 54
فصل پنجم : نمونه های موردی 55
5-1 باغ حلزونی سبز ; کودکستانی زیبا در ویتنام 56
5-2 طراحی خلاقانه مهدکودک بهار توسط Joey Ho Design 61
5-3 طراحی خلاقانه ونوآورانه مهدکودک کچ 66
5-4 کودکستان بریوزار 74
5-5 نتیجه گیری 85
فصل ششم : کیفیت و معیارهای طراحی 86
6-1- خصوصیات سیستم فضاهایی طراحی شده برای کودکان 87
6-1-1- فضاهای طبیعی 87
6-1-2- فضاهای باز 87
6-3- فضاهایی راهها 88
6-1-4- فضاهایی برای ماجراجویی 88
6-1-5- فضاهای مخفی 88
6-1-6- ساختارهای بازی 88
6-2- حفظ نکات روانشناختی 89
6-2-1- اثرات سر و صدا 89
6-2-2- دما و اثرات آن 89
6-2-3- اثرات نور و روشنایی 89
6-2-4- عوامل زیبایی شناختی 90
6-3-1- مکان یابی 90
6-3-2- رابطه با بیرون 91
6-3-3- رابطه پر و خالی 91
6-3-4- عناصر اصلی 91
6-3-4-1- فضاهای ورودی 93
6-3-4-2- فضاهای بازی کودکان 93
6-3-4-3- فضای خدماتی 97
6-4-4-4- فضای بزرگسالان 98
6-4- جمع بندی 99
فصل هفتم : ابعاد ، ضوابط ، طراحی 100
7-1- ابعاد بدن کودکان 101
7-2-1-درب ها 102
7-2-2- پنجره 102
7-3- ضوابط و ابعاد تجهیزات ایستاده 103
7-4- طراحی فضای باز برای بازی کودکان 104
7-4-1- نوع پوشش زمین بازی کودکان 104
7-4-1-1- عملکرد 104
7-4-1-2- اقتصاد 104
7-4-1-3- دوام 104
7-4-1-5- نگهداری 104
7-4-1-6- ایمنی 104
7-4-2- تجهیزات و وسایل فضای بازی کودکان 105
7-4-3- اصول طراحی زمین های بازی کودکان 105
7-4-3-1- بکارگیری پوشش گیاهی 106
7-4-3-2- مشخصات و اصول وسایل بازی 107
7-5- جمع بندی 108
فصل هشتم اقلیم شناسی 109
1-8 -مطالعات جغرافیایی 110
1-1-8 - موقعیت جغرافیایی استان فارس 110
2-1-8موقعیت جغرافیایی شهرستان شیراز 110
3-1-8مشخصه های جغرافیایی شهر شیراز 111
مشخصه های ارتفاعی شهر شیراز -4-1-8 111
8-2-ویژگی اب و هوایی شیراز 112
8-3-تحلیل بستر 112
8-3-1-موقعیت زمین در شهر و منطقه 112
8-3-2-موقیعت زمین در منطقه 113
3شکل ظاهری زمین-3-8 113
8-3-4-توپوگرافی و شیب زمین 114
8-3-5-دسترسی 114
8-3-6-محیط 117
9-1- بخش اصلی 119
9-1-1- بخش اداری شامل 119
9-1-2- بخش های کودکان 120
9-1-3- فضای مشترک 120
9-2- برنامه فیزیکی 120
منابع و مناخذ 122
منابع انگلیسی 123
فهرست تصاویر
تصویر 1 - فضای درونی مهد کودک 50
تصویر 2 - فضای درونی مهد کودک 50
تصویر 3 - فضای درونی مهد کودک 51
تصویر 4 - فضای درونی مهد کودک 52
تصویر5- فضای درونی مهد کودک 52
تصویر6- فضای درونی مهد کودک 52
تصویر7-باغ حلزونی سبز 57
تصویر8-باغ حلزونی سبز 58
تصویر9-باغ حلزونی سبز 58
تصویر10-باغ حلزونی - معماری ساختمان 59
تصویر11-باغ حلزونی - معماری ساختمان 59
تصویر12-باغ حلزونی - معماری ساختمان 60
تصویر13-مهد کودک بهار 61
تصویر14- مهد کودک بهار 62
تصویر15- مهد کودک بهار 63
تصویر16- مهد کودک بهار - سالن وزرشی 64
تصویر17- مهد کودک بهار - سالن ورشی 64
تصویر18- مهد کودک بهار - سالن وزرشی- سرویس بهداشتی 65
تصویر19- مهد کودک گچ 67
تصویر20- مهد کودک گچ 70
تصویر21- مهد کودک گچ- پلان 73
تصویر22- مهد بریوزار 76
تصویر23- مهد کودک بریوزار - فضای درونی 80
تصویر24- بریوزار 81
تصویر25- ایزومتریک پلان مهدکودک 85
تصویر26- موقعیت زمین در منطقه 113
تصویر26- موقعیت زمین در منطقه 113
کودکان موجودات مقدس و پاکی هستند که پا به هستی گذاشته اند . آن ها لایقند زندگی کنند ، شاد و با طراوت باشند و با قوای درونی خود آشنا شدند و آن ها را بپرورانند . با پرورش کودکانی پاک ، شاد و خلاق ،فردایی بهتر خواهیم داشت . کودکانی که مردان و زنان فردا خواهند شد ، امروز باید به درستی تربیت شوند و زندگی کردن را بیاموزند . خلاقیت جوهری است که پروردگار در وجود تمامی انسان ها گذارده است . می توان با اندک تدبیری این جوهر را پروراند و در جهت رشد شخصی و جامعه به کار گرفت .در این راه قدمی کوچک برداشته ایم . کودک ، روند رشد و فرآیند ذهنی و فیزیکی کودک را مطالعه کرده ایم . عوامل تاثیر گذار بر او را شناخته ایم و چگونه پروراندن خلاقیت در او را هدف طراحی این مجموعه قرار داده ایم .باشد که قدمی درست برداشته ایم و شاید تنها کودکی را دعا گوی خود سازیم .
واژگان کلیدی :
خانه ، کودک ،خلاقیت
فهرست مطالب
مقدمه 1
فصل اول : معرفی موضوع 2
1-1 هدف موضوع 3
1-2- اهمیت موضوع 3
1-3- عوامل موثر در شکل گیری خانه کودک 3
فصل دوم : مفاهیم اساسی در روانشناسی رشد 5
2-1 تعریف رشد 6
2-2- ماهیت رشد در انسان ( اصول رشد ) 6
2-3- نظریه پردازان روانشناسی رشد 7
2-3-1- نظریه پردازان پیاژه 7
2-3-1-1- جنبه شناختی 7
2-3-1-1-1- کارکرد نشانه ای و تقلید 8
2-3-1-1-1- کارکرد نشانه ای 8
2-3-1-2- رشد شخصیت 13
2-3-1-3- مراحل تحول روانی از دید پیاژه 13
2-3-2- نظریه اریکسون ( اصل اپی ژنتیک ) 14
2-3-2-1- جنبه های گوناگون تحول 15
2-3-2-2- عوامل تحول روانی 15
2-3-2-3- تحول خود 15
2-3-2-4- دید کلی درباره تحول روانی 16
2-4- فرآیند رشد 16
2-4- 1- تعامل اجتماعی و عاطفی 16
2-4-2- اجتماعی شدن 17
2-5- خصوصیات کودکان به تفکیک گروه های سنی 17
2-5-1- خصوصیت و ویژگی های رشد کودک شیرخوار( 3 تا 18 ماه ) 18
2-5-1-1- رشد جسمانی و عاطفی کودک 3 تا 5 ماهه 18
2-5-1-2- رشد جسمانی و عاطفی کودک 6 تا 7 ماهه 18
2-3-1-3- رشد جسمانی ، عاطفی ، اجتماعی کودک 8 تا 11 ماهه 19
2-5-1-4- رشد جسمانی ، عاطفی ، اجتماعی کودک 12 تا 18 ماهه 19
2-5-1-5- رشد همه جانبه کودک 16 تا 18 ماهه 20
2-5-2- خصوصیت و ویژگی های رشد کودک نوپا ( 1.5 تا 3 سال ) 20
2-5-2-1- رشد همه جانبه کودک 1.5 تا 2 سال 20
2-5-2-2- رشد همه جانبه کودک 2 تا 2.5 سال 20
2-5-2-3- رشد همه جانبه کودک 2.5 تا 3 سال 21
2-5-3- خصوصیت و ویژگی های رشد کودک نوپا ( 3 – 6 ساله ) 21
2-5-3-1- کودکان 3 – 4 ساله 21
2-5-3-1-1- خصوصیات جسمانیک کودک 4 – 3 ساله 21
2-5-3-1-2- خصوصیات ذهنی ( شناختی ) 4 – 3 ساله 22
2-5-3-1-3- خصوصیات عاطفی ، اجتماعی کودک 4 – 3 ساله 23
2-5-3-2- کودکان 5 – 4 ساله 24
2-5-3-2-1- خصوصیات جسمانی کودک 4 – 5 ساله 24
2-5-3-2-2- خصوصیات ذهنی ( شناختی کودک 5 – 4 ساله ) 24
2-5-3-2-3- خصوصیات عاطفی کودک 5 – 4 ساله 25
2-5-3-2-4- خصوصیات اجتماعی کودک 5 – 4 ساله 26
2-5-3-3- کودکان 6 – 5 ساله 26
2-5-3-3-1- خصوصیات جسمانی کودک 6 – 5 ساله 26
2-5-3-3-2- خصوصیات ذهنی ( شناختی ) کودک 6 – 5 ساله 27
2-5-3-3-3- خصوصیات عاطفی کودک 6 – 5 ساله 28
2-6- جمع بندی 29
فصل سوم : مراکز پیش از دبستان 30
3-1- آموزش پیش دبستانی : 31
3- 2- تجهیزات مراکز پیش دبستانی 32
3-3- اهداف آموزش پیش از دبستان 32
3-4- مبنای اجرای برنامه آموزش پیش دبستانی 32
3-4-1- فعالیت ها و بازی های آموزش کودکان 33
3-4-1-1- فعالیت ها و بازی های آموزشی گروه سنی شیرخوار 33
3-4-1-2- فعالیت ها و بازی های آموزشی گروه سنی نوپا 33
3-4-1-3- فعالیت ها و بازی های آموزشی گروه سنی نو باوه 33
3-4-2- آموزش های اجتماعی در مرحله پیش دبستانی 34
3-4-3- هنر و زمینه سازی رشد کودک 34
3-4-4- آموزش و تسهیل یادگیری زبان 34
3-5- جمع بندی 34
فصل چهارم : معماری بستر ارتباط کودک وبازی 35
4-1 معماری بستر ارتباط کودک و بازی 36
4-1-1- معیارهای کیفیت فضایی 36
4-1-1-1- پیدایش و برقراری مکان ها 37
4-1-1-2- زمان و مسیر 37
4-1-1-3- جز و کل 37
4-1-1-4- فرم 38
4-1-1-5- هماهنگی 38
4-1-1-6- رنگ 38
4-1-1-7- علائم 38
4-3- کودک و فضا: 40
4-3-1- دریافت حسی کودک در فضا 41
4-3-2- نیاز به تملک فضا 42
4-4- کودک و بازی 42
4-4-1- انگیزه بازی 43
4-4-2- قوانین بازی 43
4-4-3- بازی یک از روش های آموزشی 44
4-4-4- خطرات آموزشی از طریق بازی 44
4-4-5- هدف بازی 45
4-4-2- طبقه بندی بازی ها بر اساس پیچیدگی و تنوع 46
4-4-2-1- پیچیدگی 46
4-4-2-2- تنوع 47
4-5- الگوهای شهری از نگاه کریستوفر الکساندر 48
4-5-1- الگوی 57 : ( کودک در شهرchildren in the city) 48
4-5-2- الگوی 86 ( خانه کودک children home ) 49
4-5-3- الگوی 137 ( محوطه کودکchildren realm) 49
4-5-4- الگو 61 ( میدان های کوچک عمومیsmall public squares ) 50
4-5-5- الگوی 203 ( غارهای کودکان children caves ) 53
4-6- جمع بندی 54
فصل پنجم : نمونه های موردی 55
5-1 باغ حلزونی سبز ; کودکستانی زیبا در ویتنام 56
5-2 طراحی خلاقانه مهدکودک بهار توسط Joey Ho Design 61
5-3 طراحی خلاقانه ونوآورانه مهدکودک کچ 66
5-4 کودکستان بریوزار 74
5-5 نتیجه گیری 85
فصل ششم : کیفیت و معیارهای طراحی 86
6-1- خصوصیات سیستم فضاهایی طراحی شده برای کودکان 87
6-1-1- فضاهای طبیعی 87
6-1-2- فضاهای باز 87
6-3- فضاهایی راهها 88
6-1-4- فضاهایی برای ماجراجویی 88
6-1-5- فضاهای مخفی 88
6-1-6- ساختارهای بازی 88
6-2- حفظ نکات روانشناختی 89
6-2-1- اثرات سر و صدا 89
6-2-2- دما و اثرات آن 89
6-2-3- اثرات نور و روشنایی 89
6-2-4- عوامل زیبایی شناختی 90
6-3-1- مکان یابی 90
6-3-2- رابطه با بیرون 91
6-3-3- رابطه پر و خالی 91
6-3-4- عناصر اصلی 91
6-3-4-1- فضاهای ورودی 93
6-3-4-2- فضاهای بازی کودکان 93
6-3-4-3- فضای خدماتی 97
6-4-4-4- فضای بزرگسالان 98
6-4- جمع بندی 99
فصل هفتم : ابعاد ، ضوابط ، طراحی 100
7-1- ابعاد بدن کودکان 101
7-2-1-درب ها 102
7-2-2- پنجره 102
7-3- ضوابط و ابعاد تجهیزات ایستاده 103
7-4- طراحی فضای باز برای بازی کودکان 104
7-4-1- نوع پوشش زمین بازی کودکان 104
7-4-1-1- عملکرد 104
7-4-1-2- اقتصاد 104
7-4-1-3- دوام 104
7-4-1-5- نگهداری 104
7-4-1-6- ایمنی 104
7-4-2- تجهیزات و وسایل فضای بازی کودکان 105
7-4-3- اصول طراحی زمین های بازی کودکان 105
7-4-3-1- بکارگیری پوشش گیاهی 106
7-4-3-2- مشخصات و اصول وسایل بازی 107
7-5- جمع بندی 108
فصل هشتم اقلیم شناسی 109
1-8 -مطالعات جغرافیایی 110
1-1-8 - موقعیت جغرافیایی استان فارس 110
2-1-8موقعیت جغرافیایی شهرستان شیراز 110
3-1-8مشخصه های جغرافیایی شهر شیراز 111
مشخصه های ارتفاعی شهر شیراز -4-1-8 111
8-2-ویژگی اب و هوایی شیراز 112
8-3-تحلیل بستر 112
8-3-1-موقعیت زمین در شهر و منطقه 112
8-3-2-موقیعت زمین در منطقه 113
3شکل ظاهری زمین-3-8 113
8-3-4-توپوگرافی و شیب زمین 114
8-3-5-دسترسی 114
8-3-6-محیط 117
9-1- بخش اصلی 119
9-1-1- بخش اداری شامل 119
9-1-2- بخش های کودکان 120
9-1-3- فضای مشترک 120
9-2- برنامه فیزیکی 120
منابع و مناخذ 122
منابع انگلیسی 123
فهرست تصاویر
تصویر 1 - فضای درونی مهد کودک 50
تصویر 2 - فضای درونی مهد کودک 50
تصویر 3 - فضای درونی مهد کودک 51
تصویر 4 - فضای درونی مهد کودک 52
تصویر5- فضای درونی مهد کودک 52
تصویر6- فضای درونی مهد کودک 52
تصویر7-باغ حلزونی سبز 57
تصویر8-باغ حلزونی سبز 58
تصویر9-باغ حلزونی سبز 58
تصویر10-باغ حلزونی - معماری ساختمان 59
تصویر11-باغ حلزونی - معماری ساختمان 59
تصویر12-باغ حلزونی - معماری ساختمان 60
تصویر13-مهد کودک بهار 61
تصویر14- مهد کودک بهار 62
تصویر15- مهد کودک بهار 63
تصویر16- مهد کودک بهار - سالن وزرشی 64
تصویر17- مهد کودک بهار - سالن ورشی 64
تصویر18- مهد کودک بهار - سالن وزرشی- سرویس بهداشتی 65
تصویر19- مهد کودک گچ 67
تصویر20- مهد کودک گچ 70
تصویر21- مهد کودک گچ- پلان 73
تصویر22- مهد بریوزار 76
تصویر23- مهد کودک بریوزار - فضای درونی 80
تصویر24- بریوزار 81
تصویر25- ایزومتریک پلان مهدکودک 85
تصویر26- موقعیت زمین در منطقه 113
تصویر26- موقعیت زمین در منطقه 113