طراحی مرکز دوستدار کودک شیراز

بخشی از متن پایان نامه طراحی مرکز دوستدار کودک:
محیط های ساخته شده به هر محیطی در اطراف شهروندان اطلاق می شود که توسط انسان ها ساخته می شود. این محیط ها شامل ساختمان ها، امکانات و فضاهای طبیعی است که مردم در اطراف آنها زندگی، بازی و کار می کنند. مدارس، منازل، پار کها، مناطق دیدنی، مراکز خرید، زیرساخت های حمل و نقل، همگی بخشی از محیط ساخته شده به شمار می روند. کودکان و نوجوانان به عنوان اعضای جامعه با مجموعه ای از خواسته ها و نیازهای خاص، استفاده کنندگان محیط ساختگی هستند. نکته حائز اهمیت توجه به ورود کودکان به این پروژه است. کودکان می خواهند که اجتماعی باشند و با هم سن و سال های خود و جامعه در ارتباط باشند. همچنین آنان دوست دارند که وقت خود را در محیط های طبیعی صرف کرده و فعالیت داشته باشند. از این رو امکانات می بایست در دسترس کودکان باشد و امکان پیگیری محیط شهری امن را برای آنان فراهم سازند. شهر مورد علاقه کودکان، شهر مورد علاقه مردم نیز است به طوری که شهروندان خود چه جوان و چه پیر را به شرکت در خدمات و طر ا حی شهر تشویق می کنند. [The Centre for Sustainable Transportation, 2004: 12]

به نظر می رسد افزایش شهرنشینی و کمبود شدید فضاهای خصوصی، تغییر در شیوه زندگی و اغلب تک فرزندی شدن خانواده ها محدودیت های فضایی و زمانی بیشتری را برای کودکان و بازی آنها ایجاد کرده و موجب شده تا عرصه حضور آن ها روز به روز محدودتر شود. در شهرسازی سنتی به دلیل هویت مندی و احساس تعلق ساکنین به فضا و سازگارتر بودن آن با جوامع سنتی، کودکان به راحتی می توانستند فضای مورد نیاز خود را برای بازی بیابند، اما نوع بازی و روش زندگی کودکان امروز کاملاً متفاوت با نسل قبل بوده و باید به دنبال راه حل های منطقی در دنیای مدرن امروز بود.

فهرست مطالب پایان نامه طراحی مرکز دوستدار کودک:
فصل اول: مقدمه
1-1-كليات 2
1-2-هدف تحقيق 3
1-3-اهميت تحقيق 5
1-4-پیشینه تحقیق 6
1-5-گفتارهاي پايان نامه 9
1-6-مقدمه 12
فصل دوم: کودکی و رشد
2-1-مقدمه 15
2-2-دیدگاه های فیلسوفان 16
2-2-1- تئوری پیش ساختگی 16
2-2-2-جان آموس کمینیوس 16
2-2-3-جان لاک 17
2-2-4-ژان ژاک روسو 17
2-2-5-فردریک ویلهلم فروبل 18
2-2-6-ماریامونته سوری 18
2-3-دیدگاه های روانشناسان 18
2-3-1-نظریه ی روانی – جنسی فروید 18
2-3-2-نظریه ی روانی – اجتماعی اریکسون 19
2-3-3-نظریه یادگیری اجتماعی آلبرت بندورا 20
2-3-4-نظریه ی شناختی - رشدی پیاژه 20
2-3-4-1-رشد حرکتی کودک 2 تا 6 سال 21
2-3-4-2-رشد عاطفی کودک 2 تا 6 سال 22
2-3-4-3-رشد اجتماعی کودک 2 تا 6 سال 23
2-3-4-3-1-اجتماعی شدن 24
2-3-4-3-1-1-اجتماعی شدن در خانواده 26
2-3-4-3-1-2-اجتماعی شدن در خارج از خانواده 26
2-3-4-1-3-پرورش شایستگی های اجتماعی در کودکان 27
2-3-4-رشد شناختی کودک 2 تا 6 سال 28
2-3-4-2-پرورش رشد شناختی 29
2-3-4-2-1-خلاقیت 29
2-3-4-2-2-بازی 31
2-3-4-2-1-1-رشد اجتماعی کودک در حین بازی 32
2-3-4-2-1-2-انواع بازی ها درکودکان 32
2-3-4-2-1-2-فایده های اجتماعی بازی 34
2-3-4-2-1-3-انواع زمین بازی کودک 34
2-4-آموزش و پرورش پیش از دبستان 38
2-4-1-کودکستان 38
2-4-2-مهدکودک 40
2-4-3-تاریخ ظهور مراکز پیش از دبستان در ایران 41
2-5-جمع بندی 42

فصل سوم: مبانی نظری
بخش اول: تعریف دوستدار کودک 44
3-1-مقدمه 44
3-2-تعریف کودک 45
3-3-ويژگي هاي كودك 46
3-4-کودک و نیازهای اجتماعی 47
3-5-کودک و زندگی جمعی در شهر 49
3-6-کودک و حقوق شهروندی 59
3-7-کودک و شهرسازی 59
3-8-یونیسف 62
3-8-1-پیمان نامه حقوق کودک 63
3-8-1-1-چگونگی ایجاد پیمان نامه 63
3-8-1-2-چیستی پیمان نامه 64
3-8-1-3-ضرورت تدوین پیمان نامه 65
3-8-1-4-مفاد پیمان نامه حقوق کودک 65
3-9-شهر دوستدار کودک 72
3-9-1-گرایش ها و الزامات شکل گیری شهر دوستدار کودک 72
3-9-2-پیش زمینه های تئوریک و جریان تاریخی شکل گیری شهرهای دوستدار کودک 73
3-9-3-اساس نامه شهرهای دوستدار کودک 74
3-9-4-تعریف شهر دوستدار کودک 75
3-9-5-دلایل ایجاد شهرهای دوستدار کودک 77
3-9-6-شهر دوستدار کودک، ابعاد و مفاهیم 78
3-9-7-الگوریتم اجرا و تحقق پذیری شهر دوستدار کودک 79
3-9-8-نقش یونیسف در اجرای شهرهای دوستدار کودک 80
3-9-9-شروط لازم برای تحقق پذیری شهر دوستدار کودک 80
3-9-9-1-مشارکت کودکان 81
3-9-9-2-چارچوب حمایتی 81
3-9-9-3- راهبرد توسعه بر مبنای پیمان حقوق کودکان 82
3-9-10- شبکه شهرهای دوستدار کودک اروپا 82
3-9-11-چگونگی تاثیر محیط¬های دوستدار کودک بر بهبود سلامت کودکان 84
3-9-11-1- فعالیت 84
3-9-11-2- ایمنی و امنیت 85
3-9-11-3-احساس مثبت از خود 85
3-9-12-تاریخچه 85
3-9-12-1-جهان 86
3-9-12-1-1-شرایط کودکان در جهان 86
3-9-12-1-2-حقوق کودک در جهان 86
3-9-12-1-3-حقوق بشر و کودکان 87
3-9-12-1-4-ابتکار عمل¬های بین¬المللی مرتبط با کودکان 87
3-9-12-1-5-سیر تحولی شکل گیری ایده شهر دوستدار کودک 88
3-9-12-2-ایران 89
3-9-12-2-1-روند رشد طرح شهر دوستدار کودک در ایران 89
3-9-12-2-2-مصوبه شوراي اسلامي شهرتهران 90
3-9-12-2-3-اولين توجه جدي وعملی به بحث دوستدار کودک در ایران 93
3-9-12-2-4-انجمن های دوستدار کودک در ایران 94
3-9-12-2-5-شبکه ی دوستداران کودک در ایران 96
3-9-12-2-6-1-متن نظام نامه ی شبکه دوستداران کودک در ایران 96
3-9-12-2-6-2-اهداف شبکه دوستدار کودک 100
3-9-12-2-6-3-چالش‌های شبکه دوستدار کودک 101
3-9-12-3-جامعه دوستدار كودك چيست؟ 101
3-9-12-4-ضوابط انتخاب جامعه دوستدار كودك 102
3-9-12-4-1-روش اجرا 102
3-9-12-4-2-فرآيند برنامه‌ريزي و اجرا 103
3-9-12-4-3- مديريت پروژه 104
3-9-12-4-4- نتايج قابل حصول 105
3-9-12-5-شیراز و دوستدار کودک 105
بخش دوم: شاخص های شهر دوستدار کودک
3-10-مهمترین اهداف شهر دوستدار کودک 107
3-11-ویژگی های شهر دوستدار کودک 107
3-11-1-ویژگی های شهر دوستدار کودک از دید برنامه ریزی شهری 108
3-12-شاخص ها و معیارهای شهر دوستدار کودک در منابع علمی و پروژه های مختلف 110
3-13-ویژگی شاخص ها براساس چارچوب اسمارت smart 111
3-14-معیارهای شهر دوستدار کودک از دیدگاه دریسکل 111
3-15-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس گزارش the ask the children 113
3-16-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس تحقیق چاولا و بارتلت 115
3-17-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس یک پژوهش دقیقترتوسط بارتلت 117
3-18-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس مطالعات انجمن جلوگیری از سوءاستفاده
از کودکان 119
3-19-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس پژوهش انجمن ARACY 119
3-20-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس شاخص های موسسه SCY 121
3-21-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس تحقیقات انجمن وابسته به یونیسف
در فرانسه و انجمن ملی شهرداری های فرانسه 121
3-22-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس تحقیقات لیزا هارلی 122
3-23-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس پروژه تحقیقاتی افریقای جنوبی 123
3-24-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس مطالعه مقایسه ای تطبیقی از دو محله 123
3-25-چارچوب به دست آمده از پایان نامه طراحی شهری به منظور ایجاد محیط شهری
دوستدار کودک 128
3-26-چارچوب به دست آمده از پایان نامه تحلیل و برنامه ریزی شهر دوستدار کودک 131
3-27-ویژگی های شهر دوستدار کودک از منظر معماری و شهرسازی 134
3-27-1-آسایش، ایمنی و امنیت 134
3-27-2-پیوند با طبیعت 135
3-27-3-جذابیت و تازگی 136
3-27-4-خوانایی 136
3-27-5-دسترسی به امکانات 137
3-27-6-وجود مؤسسات و فضاهای مرتبط با کودک 137
3-27-7-توجه به کودکان معلول 138
3-28-جمع بندی 139
فصل چهارم: مشارکت
4-1-مقدمه 141
4-2-تعریف مشارکت 142
4-3-ظهور چارچوب سیاسی جهانی: فراخوان برای مشارکت و عمل 143
4-4-معاهده سازمان ملل در زمینه حقوق کودکان 144
4-5-ابتکار عمل های بین المللی مرتبط 145
4-5-1-اجلاس زمین و دستور کار 21 145
4-5-2-اجلاس شهر، حقوق کودکان و اسکان بشر 145
4-5-3-شهرداران، حامیان کودکان 145
4-5-4-نتایج مشارکت و همکاری بین کودکان 146
4-6-محیط و مشارکت 146
4-7-سطوح مشارکت نوجوانان 147
4-8-مدرسه چگونه جایی است ؟ 149
4-9-عناصر کلیدی در حضور موثر کودکان در فضای اجتماعی پیرامون شان 153
4-10-سنگ بنای مدرسه ی فوق 158
4-11-ضرورت مشارکت 161
4-12-نحوه ی سودمندی مشارکت کودکان برای طراحی 163
4-13-کمک به مشارکت واقعی 164
4-13-1-تناسب سن 166
4-14-نقش فضا در ایجاد مشارکت بین کودکان 168
4-15-جمع بندی 170
فصل پنجم: نمونه های مشابه
5-1-مقدمه 172
5-2-پارک فرهنگی کودکان قاهره 173
5-2-1-زمینه تاریخی منطقه 173
5-2-2-ویژگی های معماری منطقه 175
5-2-3-اهداف کلی پیشنهاد ساخت این مجموعه 176
5-2-4-هندسه ی کلی پارک فرهنگی کودکان قاهره 177
5-3-مدرسه دست ساز بنگلادش 186
5-3-1-مشخصات کلی طرح 186
5-3-2-توضیحات 187
5-3-3-اهداف پروژه 187
5-3-4-ایده و طراحی 189
5-3-5-ساختمان سازی و تکنیک ها 190
5-3-6-اتمام و اتصالات 191
5-3-7-آموزش و استفاده از کارگران محلی 193
5-3-8-نمونه ی طبیعی، انتقال، و پروژه های آتی 194
5-3-9-دیپشیکا، بنگلادش 195
5-3-10-مشارکت شانتی بنگلادش e.v 195
5-4-مرکز اجتماعات کودکان، شهرسازان و روانشناسان بم 196
5-4-1-مقدمه 196
5-4-2-ملاحظات شهری و ملاحظات طراحی معماری 200
5-4-3-گزارش ارسالی دفتر يونيسف ايران 203
5-5-جمع بندی 205
فصل ششم: ارائه راهکار
بخش اول: معماری کودکانه 208
6-1-مقدمه 208
6-2-نیازهای کودک در فضا بر اساس هرم مازلو 209
6-3-مفاهیم هندسی 211
6-4-طبیعت بستری برای رشد جسمی و فکری کودک 212
6-5-کودک و محیط 214
6-5-1-تعاریف 215
6-6-نتایج مطالعات رفتار شناختی 216
6-7-معیارها و ایده هایی برای برنامه ریزی و طراحی محیط های کودکان 218
6-8-فراتر از استاندارها 221
6-9-معیارهای طراحی محیط برای تحریک خلاقیت کودکان 222
6-10-الزامات و توصیه هایی درباره ی طراحی فضاهای مختص کودک 224
6-10-1-عوامل محیطی 225
6-10-1-1-زمین 225
6-10-1-2-پوشش گیاهی 227
6-10-1-3-تپه ها 228
6-10-1-4-آب 228
6-10-1-5-کفسازی 229
6-10-1-6-اختصاص مکان هایی برای استراحت 229
6-10-1-7-کودکان معلول 229
6-10-1-8-تجهیزات بازی 230
6-10-1-9-تجهیزات بالا رفتنی 230
6-10-2-فضاهای داخلی 231
6-10-2-1-محیطی با فضای کافی 231
6-10-2-2-اتاق همگانی 231
6-10-2-3-طاقچه، گوشه، برآمدگی 231
6-10-2-4-پله ها 232
6-10-2-5-برجها، خانه های درختی و مکان های بالا 232
6-10-2-6-مبلمان کودک 232
6-10-2-7-مکان خارجی در داخل 232
6-10-2-8-فضاهای کوچک 232
6-10-2-9-نما و فرم های آشنا 233
6-10-2-10-ورودی های دعوت کننده 233
6-10-2-11-درها 233
6-10-2-12-تشخیص میزان نور متناسب با عملکرد فضا 233
6-10-2-13-راهروها 234
6-11-جمع بندی 234
بخش دوم: راهکارهای دوستدار کودک
6-12-مقدمه 236
6-13-هشت گام یا مرحله مشورت با کودکان 237
6-14-ارائه راهکارهای طراحی فضاهای دوستدار کودک 240
6-14-1-زيست محيطي 240
6-14-1-1-عدم وجود آلاينده ها در محیط 240
6-14-1-2-دسترسي به فضاي سبز 241
6-14-1-3-دسترسي به خدمات اوليه 241
6-14-1-4-دسترسي به محيط هاي تفريحي و فعاليتي 241
6-14-1-5-كيفيت فضاهاي عمومي 241
6-14-1-6-محيط پايدار 241
6-14-1-7-حضور و ارتباط با آب 242
6-14-1-8-امكان بازي با شن 242
6-14-1-9-آسايش اقليمي 242
6-14-2-كالبدي 242
6-14-2-1-امنيت 242
6-14-2-2-تنوع 243
6-14-2-3-جامع، يكپارچه 244
6-14-2-4-تشويق به مشاركت 245
6-14-2-5-توجه به كودكان با نيازهاي ويژه 246
6-14-2-6-آزادي حركت 246
6-14-2-7-تصرف (ماليكت و فرديت) 246
6-14-2-8-دسترسي به منابع اطلاعاتي 246
6-14-2-9-انعطاف پذيري 246
6-14-2-10-اداره و كنترل مناسب 246
6-14-2-11-پويایی 246
6-14-2-12-ايجاد حس خوش آمدگويي 247
6-14-2-13-جدابيت و تازگي 248
6-14-2-14-محافظت در مقابل عوامل طبيعي 248
6-14-2-15-نظم در فضا 249
6-14-2-16-خوانايي 249
6-14-2-17-توجه به ابعاد بدن كودك در استفاده در فضا و تجهيزات 250
6-14-2-18-نفوذپذيري 250
6-14-2-19-صورت های مطلوب معمارانه 250
6-14-3-اقتصادي – اجتماعي 254
6-14-3-1-اقتصادي 254
6-14-3-1-1-عدم تبعيض و فراگير بودن امكانات 254
6-14-3-1-2-دسترسي به منابع اقتصادي 255
6-14-3-1-3-حداقل هزينه‌ي در استفاده از فضا 255
6-14-3-1-4-در نظر گرفتن منافع كودك در پرداخت هزينه 255
6-14-3-2-اجتماعي 255
6-14-3-2-1-توجه به نيازهاي بومي 255
6-14-3-2-2-مشاركت جمعي 255
6-14-3-2-3-فراگير كردن آموزش 256
6-14-3-2-4-انسجام اجتماعي 256
6-14-3-2-5-ديد اجتماعي 256
6-14-3-2-6-طراحی فضا بر روي ساختارهاي موجود جامعه و طبق ظرفيت موجود 256
6-14-3-2-7-امكان ایجاد فرصت هایی جهت حق مشاركت و آزادي مدنی 256
6-14-3-2-8-سازگاري با زمينه هاي مختلف 257
6-14-4-عملكردي 257
6-14-4-1-كودك محوري 257
6-14-4-2-ايجاد حس اعتماد، انصاف و عدالت 257
6-14-4-3-مشاركت كودك در تمام مراحل 257
6-14-4-4-ايجاد حس تعلق 257
6-14-4-5-ايجاد حس احترام و ارزش 258
6-14-4-6-احساس مثبت از خود 258
6-14-4-7-فعاليت 258
6-14-4-8-ایجاد حس اميد و شوق به زندگي 258
6-14-4-9-هويت 258
6-14-4-10-قدرت محلي و كنترل 259
6-14-4-11-دسترسي مناسب 259
6-14-4-12- افزايش توانايي كودك براي انتخاب 259
6-14-4-13-يادگيري و توسعه 259
6-14-4-14-فراتر از استانداردها 259
6-14-4-15-مهيج و حمایتي 259
6-14-4-16-امکان بقا و پيشرفت کودک در محیط 259
فصل هفتم: مکان یابی و مطالعات بستر طراحی
بخش اول: مطالعات عوامل طبیعی و اقلیمی 261
7-1-موقعیت جغرافیایی 261
7-1-1-استان فارس 261
7-1-2-موقعیت شیراز 262
7-1-3-بررسی اقلیمی شیراز 263
7-1-3-1-دمای هوا 263
7-1-3-2-رطوبت نسبی 263
7-1-3-3-بارندگی 264
7-1-3-4-باد 265
7-1-3-5-تابش خورشید 266
7-1-3-6-آسایش 266
7-1-3-6-1-آسایش در فضای داخلی 266
7-1-3-6-2-آسایش در فضای باز 267
بخش دوم: مکان یابی طرح 268
7-2-معیارهای مکان یابی بر اساس موارد ذکر شده 268
7-3-معیارهای مکان یابی بر اساس راهنمای کاربردی سازمان یونیسف 269
7-4-معیارهای مکان یابی نهایی طرح مورد نظر 270
7-5-سایت های پیشنهادی 271
7-6-مکان یابی بر اساس فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) 272

فصل هشتم: برنامه ریزی و طراحی
8-1-برنامه فیزیکی 275
8-1-1-کودک (کودک و والدین) 276
8-1-1-1-فضاهای بسته 276
8-1-1-1-1-آموزشی 276
8-1-1-1-2-خدمات آموزشی 276
8-1-1-1-3-عمومی 277
8-1-1-2-فضاهای باز 277
8-1-2-بزرگسال (ارتباطات شهری) 278
8-1-2-1-آموزشی 278
8-1-2-2-پژوهشی 278
8-1-2-3-عمومی 279
8-1-3-فضاهای مشارکتی (اجتماعات و اشتراکات) 279
8-1-3-1-اداری 279
8-1-3-2-خدماتی 280
8-2-جمع کل متراژها 280
8-3-معرفی طرح 281
8-4-مدارک طرح 290



فهرست جداول

جدول 3-1-سیر تحولی شکل گیری ایده شهر دوستدار کودک 88
جدول 3-2-معیارهای شهر دوستدار کودک از دیدگاه دریسکل 113
جدول 3-3- ابعاد کلیدی رفاه کودک و محیط فیزیکی بر اساس
گزارشthe ask the children 115
جدول 3-4-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس تحقیق چاولا و بارتلت 116
جدول 3-5-الویتهای کودکان برای بهبود محیط زندگی خود و واحدهای همسایگی بر
اساس پژوهش بارتلت 118
جدول 3-6-معیارهای شهر دوستدار کودک بر اساس مطالعه مقایسه ای تطبیقی
از دو محله 127
جدول 3-7-ماتریس شاخص های شهر دوستدار کودک پایان نامه ی عمادی 129
جدول 3-8-شاخص های شهر دوستدار کودک به دست آمده از پایان نامه ی عمادی 130
جدول 3-9- شاخص ها ی به دست آمده از پایان نامه ی اسماعیل زاده کواکی برای
ایجاد محیط دوستدار کودک 131
جدول 4-1-نردبان هشت سطح مشارکت نوجوانان 148
جدول 4-2- ارزیابی معیارهای همکاری مشارکتی کودکان در پارک کودک 169
جدول 6-1-هرم نیازهای کودک مازلو 209
جدول7-1- متوسط درجه حرارت ثانیه های شهر شیراز 263
جدول 7-2-رطوبت نسبی حداقل و حداکثر ماهیانه در شیراز 264
جدول 7-3-گروه بندی رطوبتی 264
جدول 7-4-میزان بارندگی سالیانه 264
جدول 7-5-جهت بادهای غالب و بادهای درجه دوم در شیراز 265
جدول 8-1-زون های اصلی مجموعه 275
جدول 8-2-حوزه آموزشی زون کودک 276
جدول 8-3- حوزه خدمات آموزشی زون کودک 276


جدول 8-4-حوزه عمومی زون کودک 277
جدول 8-5-حوزه آموزشی زون بزرگسال 278
جدول 8-6-حوزه پژوهشی زون بزرگسال 278
جدول 8-7-حوزه عمومی زون بزرگسال 279
جدول 8-9-حوزه اداری 279
جدول 8-10-حوزه خدماتی 280
جدول 8-11-جمع کل متراژ فضاها 280