پیشینه و مبانی نظری مسئولیت پذیری (فصل دوم مقاله)

لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
دسته بندی : وورد
نوع فایل :  word (..docx) ( قابل ويرايش و آماده پرينت )
تعداد صفحه : 17 صفحه

 قسمتی از متن word (..docx) : 
 

‏مسئولیت پذیری:
‏مسئوليت‏ ‏حالتي‏ ‏كه‏ ‏طي‏ ‏آن‏ ‏شخص‏ ‏نقش‏ ‏و‏ ‏اثر‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏عوارض‏ ‏و‏ ‏نتايج‏ ‏يك‏ ‏اقدام،‏ ‏فعاليت‏ ‏يا‏ ‏رفتار‏ ‏مي‏ ‏پذيرد‏.‏ ‏شرايط‏ ‏فرد‏ ‏بزرگسالي‏ ‏كه‏ ‏قادر‏ ‏است‏ ‏مقررات‏ ‏،‏ ‏آداب‏ ‏،‏ ‏رسوم،‏ ‏و‏ ‏معيارهاي‏ ‏اخلاقي‏ ‏،‏ ‏اجتماعي‏ ‏،‏ ‏شغلي‏ ‏و‏ ‏.‏ ‏.‏ ‏.‏ ‏را‏ ‏رعايت‏ ‏كند‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏صورت‏ ‏عدم‏ ‏رعايت‏ ‏،‏ ‏عوارض‏ ‏و‏ ‏نتايج‏ ‏نامطلوب‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏نيز‏ ‏پذيرا‏ ‏مي‏ ‏باشد‏.‏ ‏يكي‏ ‏از‏ ‏ويژگي‏ ‏هاي‏ ‏فرد‏ ‏این‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏نقش‏ ‏هاي‏ ‏اجتماعي‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏مي‏ ‏پذيرد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏جهت‏ ‏انجام‏ ‏وظايف‏ ‏خود‏ ‏تلاش‏ ‏مي‏ ‏كند‏ ‏(‏ساعتچي‏ ‏،‏ ‏1377‏).‏ ‏فردي‏ ‏كه‏ ‏مسئوليت‏ ‏كاري‏ ‏را‏ ‏بر‏ ‏عهده‏ ‏مي‏ ‏گيرد‏ ‏مي‏ ‏پذيرد‏ ‏كه‏ ‏يك‏ ‏سري‏ ‏فعاليت‏ ‏هايي‏ ‏را‏ ‏انجام‏ ‏دهد‏ ‏يا‏ ‏براي‏ ‏انجام‏ ‏اين‏ ‏كارها‏ ‏توسط‏ ‏ديگران‏ ‏نظارت‏ ‏داشته‏ ‏باشد‏(‏سرتو‏ ‏،‏ ‏2004‏،‏ ‏به‏ ‏نقل‏ ‏از‏ ‏اونگرانو،2012).
‏گاف‏ ‏(1968)‏ ‏معتقد‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏مسئولیت‏ ‏پذیری‏ ‏به‏ ‏معنای‏ ‏در‏ ‏نظر‏ ‏داشتن‏ ‏پیامد‏ ‏رفتار‏ ‏خود‏ ‏و‏ ‏قابل‏ ‏اعتماد‏ ‏و‏ ‏اطمینان‏ ‏بودن‏ ‏در‏ ‏رفتار،‏ ‏و‏ ‏احساس‏ ‏تعهد‏ ‏به‏ ‏ساختار‏ ‏اجتماعی‏ ‏بزرگتر‏ ‏می‏ ‏باشد.‏
‏مسئولیت‏ ‏پذیری‏ - responsibility
‏،‏ ‏یکی‏ ‏از‏ ‏ابعاد‏ ‏شخصیت‏ ‏سالم‏ ‏و‏ ‏ویژگی‏ ‏بسیار‏ ‏مهمی‏ ‏در‏ ‏کلاس‏ ‏درس‏ ‏و‏ ‏زندگی‏ ‏روزمره‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏والدین،‏ ‏مشاوران‏ ‏و‏ ‏معلمان،‏ ‏نقش‏ ‏مهمی‏ ‏برای‏ ‏کمک‏ ‏به‏ ‏دانش‏ ‏آموزان‏ ‏در‏ ‏کسب‏ ‏مسئولیت‏ ‏پذیری‏ ‏مدرسه،‏ ‏خانواده‏ ‏و‏ ‏اجتماع‏ ‏بر‏ ‏عهده‏ ‏دارند.‏ ‏برای‏ ‏ایجاد‏ ‏حس‏ ‏مسئولیت‏ ‏پذیری،‏ ‏روش‏ ‏ها‏ ‏و‏ ‏راهکار‏ ‏هایی‏ ‏تدوین‏ ‏شده‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏معلم‏ ‏می‏ ‏تواند‏ ‏آن‏ ‏ها‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏کلاس‏ ‏خود‏ ‏اجرا‏ ‏نماید(حسین‏ ‏پور،‏ ‏درویشی‏ ‏و‏ ‏سودانی،1389).
‏مسئولیت‌پذیری‏ ‏یعنی‏ ‏قابلیت‏ ‏پذیرش‏ ‏پاسخ‌گویی‏ ‏و‏ ‏به‏ ‏عهده‏ ‏گرفتن‏ ‏کاری‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏کسی‏ ‏درخواست‏ ‏می‌شود‏ ‏و‏ ‏شخص‏ ‏حق‏ ‏دارد‏ ‏که‏ ‏آن‏ ‏را‏ ‏بپذیرد‏ ‏و‏ ‏یا‏ ‏رد‏ ‏کند.‏ ‏مسئولیت‏ ‏با‏ ‏وظیفه‏ ‏تفاوت‏ ‏دارد‏،‏ ‏وظیفه‏ ‏کاری‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏یک‏ ‏نفر‏ ‏به‏ ‏دیگری‏ ‏محول‏ ‏می‌کند‏ ‏و‏ ‏باید‏ ‏حتما‏ ‏انجام‏ ‏بگیرد.‏ ‏در‏ ‏واقع‏ ‏مسئولیت‏ ‏انتخابی‏ ‏آگاهانه‏ ‏است.‏ ‏کودکی‏ ‏که‏ ‏از‏ ‏ابتدا‏ ‏امکان‏ ‏استقلال‏ ‏به‏ ‏او‏ ‏داده‏ ‏شده‏ ‏باشد،‏ ‏آمادگی‏ ‏بیش‌تری‏ ‏برای‏ ‏پذیرفتن‏ ‏مسئولیت‏ ‏خواهد‏ ‏داشت.‏ ‏مسئولیت‌پذیری‏ ‏بخشی‏ ‏از‏ ‏رشد‏ ‏شخصیت‏ ‏کودک‏ ‏است.‏ ‏کودک‏ ‏از‏ ‏سن‏ ‏دو‏ ‏تا‏ ‏سه‏ ‏سالگی‏ ‏نیاز‏ ‏دیگران‏ ‏و‏ ‏اهمیت‏ ‏دادن‏ ‏به‏ ‏آن‏ ‏و‏ ‏نیز
‏ ‏انتظارات‏ ‏دیگران‏ ‏از‏ ‏خویش‏ ‏را‏ ‏درک‏ ‏می‌کند‏ ‏و‏ ‏این‏ ‏روند،‏ ‏حس‏ ‏مسئولیت‌پذیری‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏او‏ ‏ایجاد‏ ‏می‌کند.‏ ‏پدر‏ ‏و‏ ‏مادر‏ ‏باید‏ ‏الگوی‏ ‏این‏ ‏مسئولیت‌پذیری‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏او‏ ‏بیاموزند،‏ ‏زیرا‏ ‏اگر‏ ‏پروسه‌ی‏ ‏مسئولیت‌پذیری‏ ‏به‏ ‏درستی‏ ‏در‏ ‏تربیت‏ ‏فرد‏ ‏شکل‏ ‏نگیرد،‏ ‏بعد‏ ‏از‏ ‏هجده‏ ‏سالگی،‏ ‏زمانی‏ ‏که‏ ‏شخصیت‏ ‏فرد‏ ‏شکل‏ ‏گرفت،‏ ‏دیگر‏ ‏نمی‌توان‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏تغییر‏ ‏دارد،‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏صورت‏ ‏یا‏ ‏باید‏ ‏خانواده‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏با‏ ‏او‏ ‏وفق‏ ‏بدهد‏ ‏یا‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏مجبور‏ ‏کند‏ ‏که‏ ‏با‏ ‏محیط‏ ‏خانواده‏ ‏سازگار‏ ‏شود‏ ‏و‏ ‏اگر‏ ‏این‏ ‏شخص‏ ‏نتواند‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏با‏ ‏خانواده‏ ‏هماهنگ‏ ‏کند‏ ‏بهتر‏ ‏است‏ ‏از‏ ‏خانواده‏ ‏جدا‏ ‏شود‏ ‏و‏ ‏زندگی‏ ‏مستقلی‏ ‏برای‏ ‏خویش‏ ‏تدارک‏ ‏ببیند‏(احمدی‏ ‏و‏ ‏رمضانی،1386).
‏الف: ‏نقش‏ ‏والدین‏ ‏در‏ ‏مسئولیت‏ ‏پذیری‏ ‏نوجوانان‏
‏جامعه‏ ‏شناسان‏ ‏بر‏ ‏این‏ ‏باورند‏ ‏که‏ ‏سپردن‏ ‏مسئولیت‏ ‏به‏ ‏نوجوانان‏ ‏و‏ ‏شرکت‏ ‏دادن‏ ‏آنها‏ ‏در‏ ‏تعاملات‏ ‏اجتماعی‏ ‏برای‏ ‏رشد‏ ‏انسانی‏ ‏آنها‏ ‏و‏ ‏ورودشان‏ ‏به‏ ‏دوره‏ ‏ی‏ ‏جوانی‏ ‏و‏ ‏بزرگسالی‏ ‏ضرورتی‏ ‏است.‏ ‏کارکردن‏ ‏نیاز‏ ‏هر‏ ‏انسان‏ ‏سالم‏ ‏است‏ ‏و‏ ‏بهترین‏ ‏درمان‏ ‏برای‏ ‏خیال‏ ‏پردازی‏ ‏های‏ ‏دوره‏ ‏ی‏ ‏نوجوانی‏ ‏ست.‏ ‏نوجوانی‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏دنیای‏ ‏کار‏ ‏وارد‏ ‏می‏ ‏شود،‏ ‏فشارهای‏ ‏ناشی‏ ‏از‏ ‏هیجانات‏ ‏نوجوانی‏ ‏را‏ ‏بهتر‏ ‏تحمل‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏و‏ ‏رشد‏ ‏اجتماعی،‏ ‏فکری‏ ‏و‏ ‏عاطفی‏ ‏اش‏ ‏سرعت‏ ‏می‏ ‏گیرد.‏ ‏مهمتر‏ ‏این‏ ‏که‏ ‏مسئولیت‏ ‏پذیری‏ ‏فرصتی‏ ‏ست‏ ‏برای‏ ‏نوجوان‏ ‏فراهم‏ ‏می‏ ‏سازد‏ ‏تا‏ ‏ایده‏ ‏های‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏در‏ ‏جریان‏ ‏کار‏ ‏به‏ ‏مرحله‏ ‏آزمایش‏ ‏بگذارد.‏ ‏اینها‏ ‏به‏ ‏نوجوان‏ ‏کمک‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏تا‏ ‏راه‏ ‏رشد‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏تدریج‏ ‏گسترش‏ ‏دهد‏ ‏و‏ ‏طرح‏ ‏مناسبی‏ ‏برای‏ ‏ایفای‏ ‏نقش‏ ‏های‏ ‏شغلی‏ ‏و‏ ‏اجتماعی‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏کل‏ ‏برنامه‏ ‏زندگی‏ ‏اش‏ ‏تعیین‏ ‏کند.‏ ‏محققین‏ ‏معتقدند‏ ‏اگر‏ ‏همه‏ ‏افراد‏ ‏به‏ ‏مسئولیت‏ ‏های‏ ‏خود‏ ‏عمل‏ ‏کنند‏ ‏و‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏متعهد‏ ‏به‏ ‏انجام‏ ‏آن‏ ‏بدانند‏ ‏جامعه‏ ‏پیشرفت‏ ‏بیشتری‏ ‏خواهد‏ ‏داشت‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏بسیاری‏ ‏جرم‏ ‏و‏ ‏جنایت‏ ‏ها‏ ‏کاسته‏ ‏خواهد‏ ‏شد.‏ ‏در‏ ‏این‏ ‏میان‏ ‏خانواده‏ ‏به‏ ‏عنوان‏ ‏اولین‏ ‏نهادی‏ ‏که‏ ‏فرد‏ ‏از‏ ‏بدو‏ ‏تولد‏ ‏بسیاری‏ ‏از‏ ‏ابعاد‏ ‏شخصیتی‏ ‏خود‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏می‏ ‏گیرد،‏ ‏نقش‏ ‏مهمی‏ ‏در‏ ‏ایجاد‏ ‏مسئولیت‏ ‏پذیری‏ ‏افراد‏ ‏دارد.‏ ‏در‏ ‏یک‏ ‏سال‏ ‏اول‏ ‏تولد،‏ ‏نوزاد‏ ‏بی‏ ‏قید‏ ‏و‏ ‏شرط‏ ‏نیازمند‏ ‏مراقبت‏ ‏و‏ ‏خدمات‏ ‏پدر‏ ‏و‏ ‏مادر‏ ‏است،‏ ‏اما‏ ‏از‏ ‏یک‏ ‏سالگی‏ ‏به‏ ‏بعد‏ ‏بایستی‏ ‏کم‏ ‏کم‏ ‏برخی‏ ‏کارها‏ ‏را‏ ‏به‏ ‏خود‏ ‏کودک‏ ‏واگذار‏ ‏کرد‏(صاحبی،1390b‏).
‏کودکان‏ ‏در‏ ‏شش‏ ‏سال‏ ‏اول‏ ‏زندگی‏ ‏به‏ ‏قدری‏ ‏هوشیار‏ ‏و‏ ‏حساس‏ ‏هستند‏ ‏که‏ ‏هر‏ ‏حرف‏ ‏و‏ ‏عملی‏ ‏را‏ ‏از‏ ‏سوی‏ ‏افراد‏ ‏به‏ ‏خاطر‏ ‏می‏ ‏سپارد‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏زندگی‏ ‏آینده‏ ‏شان‏ ‏به‏ ‏کار‏ ‏خواه‏ن‏د‏ ‏برد.‏ ‏کودک‏ ‏به‏ ‏دلایلی‏ ‏مانند‏ ‏غذا،‏ ‏پوشاک‏ ‏و‏ ‏غیره‏ ‏به‏ ‏والدین‏ ‏خود‏ ‏وابستگی‏ ‏زیادی‏ ‏دارد‏،‏ ‏بنابراین‏ ‏آنها‏ ‏را‏ ‏الگوی‏ ‏کارهای‏ ‏خود‏ ‏قرار‏ ‏می‏ ‏دهد‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏آنها‏ ‏تقلید‏ ‏می‏ ‏کند.‏ ‏به‏ ‏همین‏ ‏خاطر‏ ‏است‏ ‏که‏ ‏بسیاری‏ ‏از‏ ‏عادتها،‏ ‏گفتار‏ ‏و‏ ‏کردار‏ ‏را‏ ‏تکرار‏ ‏می‏ ‏کند.‏ ‏برای‏ ‏ایجاد‏ ‏مسئولیت‏ ‏پذیری‏ ‏در‏ ‏کودک‏ ‏و‏ ‏نوجوان‏ ‏بایستی‏ ‏وظیفه‏ ‏ای‏ ‏به‏ ‏آنان‏ ‏واگذار‏ ‏کرد.‏ ‏این‏ ‏تجربه‏ ‏به‏ ‏آنها‏ ‏کمک‏ ‏می‏ ‏کند‏ ‏متوجه‏ ‏اشتباه‏ ‏های‏ ‏خود‏ ‏شوند.‏ ‏باید‏ ‏خاطرنشان‏ ‏کرد‏ ‏بیشترین‏ ‏میزان‏ ‏اعتماد‏ ‏به‏ ‏نفس‏ ‏در‏ ‏نوجوانان‏ ‏و‏ ‏جوانانی‏ ‏دیده‏ ‏می‏ ‏شود‏ ‏که‏ ‏والدین‏ ‏آنها‏ ‏توجه‏ ‏و‏ ‏علاقه‏ ‏مندی‏ ‏بیشتری‏ ‏به‏ ‏عقاید‏ ‏و‏ ‏فعالیت‏ ‏های‏ ‏فرزندانشان‏ ‏نشان‏ ‏داده‏ ‏و‏ ‏آنها‏ ‏را‏ ‏تشویق‏ ‏کرده‏ ‏تا‏ ‏رفتاری‏ ‏استقلال‏ ‏طلبانه‏ ‏داشته‏ ‏باشند‏ ‏و‏ ‏در‏ ‏امور‏ ‏زندگی‏ ‏خانوادگی‏ ‏فعالانه‏ ‏شرکت‏ ‏کنند.‏ ‏فردیت‏ ‏یکی‏ ‏از‏ ‏اصول‏ ‏سازمان‏ ‏دهنده‏ ‏ی‏ ‏رشد‏ ‏انسان‏ ‏و‏ ‏شامل‏ ‏کوشش‏ ‏مستمر‏ ‏شخص‏ ‏برای‏ ‏شناخت‏ ‏خود‏ ‏و‏ ‏هویت‏ ‏خود‏ ‏در‏ ‏ارتباط‏ ‏با‏ ‏سایر‏ ‏افراد‏ ‏است.‏ ‏برای‏ ‏آن‏ ‏که‏ ‏بچه‏ ‏ها‏ ‏بتوانند‏ ‏از‏ ‏دوره‏ ‏ی‏ ‏کودکی‏ ‏به‏ ‏دوره‏ ‏ی‏ ‏بزرگسالی‏ ‏برسد،‏ ‏نیاز‏ ‏دارند‏ ‏مسئولیت‏ ‏ها‏ ‏و‏ ‏وظیفه‏ ‏هایی‏ ‏را‏ ‏بر‏ ‏عهده‏ ‏بگیرند‏ ‏تا‏ ‏از‏ ‏خودمختاری‏ ‏و‏ ‏استقلال‏ ‏در‏ ‏جامعه‏ ‏برخوردار‏ ‏شوند.‏ ‏نوجوان‏ ‏و‏ ‏جوانی‏ ‏که‏ ‏استقلال‏ ‏ندارد‏ ‏نمی‏ ‏تواند‏ ‏رابطه‏ ‏رضایت‏ ‏بخشی‏ ‏را‏ ‏با‏ ‏همسالان‏ ‏خود‏ ‏ایجاد‏ ‏کند‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏پس‏ ‏وظایف‏ ‏خود‏ ‏برآید.‏ ‏روانشناسان‏ ‏بر‏ ‏این‏ ‏باورند‏ ‏که‏ ‏اگر‏ ‏والدین‏ ‏به‏ ‏فرزندشان‏ ‏مسئولیتی‏ ‏واگذار‏ ‏می‏ ‏کنند‏ ‏باید‏ ‏متناسب‏ ‏با‏ ‏سن،‏ ‏توانایی‏ ‏و‏ ‏استعداد‏ ‏او‏ ‏باشد‏،‏ ‏چون‏ ‏اگر‏ ‏وظیفه‏ ‏ای‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏فرزندان‏ ‏محول‏ ‏می‏ ‏شود‏ ‏درحد‏ ‏توانایی‏ ‏او‏ ‏نباشد،‏ ‏از‏ ‏عهده‏ ‏ی‏ ‏آن‏ ‏کار‏ ‏به‏ ‏خوبی‏ ‏برنیامده‏ ‏و‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏گریزان‏ ‏خواهد‏ ‏شد.‏ ‏از‏ ‏سوی‏ ‏دیگر‏ ‏مسئولیتی‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏فرزند‏ ‏داده‏ ‏می‏ ‏شود‏ ‏نباید‏ ‏جنبه‏ ‏زور‏ ‏و‏ ‏اجبار‏ ‏داشته‏ ‏باشد‏ ‏چرا‏ ‏که‏ ‏می‏ ‏تواند‏ ‏به‏ ‏او‏ ‏صدمه‏ ‏ی‏ ‏روحی‏ ‏و‏ ‏جسمی‏ ‏وارد‏ ‏کند‏(موسوی،‏ ‏نظیری‏ ‏و‏ ‏محمدی،1391).
‏نوع‏ ‏مسئولیتی‏ ‏که‏ ‏به‏ ‏کودک‏ ‏داده‏ ‏می‏ ‏شود‏ ‏باید‏ ‏زود‏ ‏به‏ ‏نتیجه‏ ‏برسد‏ ‏چون‏ ‏در‏ ‏مراحل‏ ‏اولیه‏ ‏ی‏ ‏سپردن‏ ‏مسئولیت‏ ‏به‏ ‏کودک‏ ‏یا‏ ‏نوجوان‏ ‏باید‏ ‏وظایفی‏ ‏از‏ ‏سوی‏ ‏خانواده‏ ‏به‏ ‏آنان‏ ‏محول‏ ‏شود‏ ‏تا‏ ‏شخص‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏لذت‏ ‏ببرد‏ ‏و‏ ‏برای‏ ‏او‏ ‏خسته‏ ‏کننده‏ ‏نشود،‏ ‏از‏ ‏سوی‏ ‏دیگر‏ ‏چنانچه‏ ‏مسئولیت‏ ‏های‏ ‏واگذار‏ ‏شده‏ ‏به‏ ‏نوجوان‏ ‏تمام‏ ‏وقت‏ ‏او‏ ‏را‏ ‏پر‏ ‏کند‏ ‏و‏ ‏فرصتی‏ ‏برای‏ ‏کارهای‏ ‏دیگر‏ ‏نداشته‏ ‏باشد‏ ‏خیلی‏ ‏زود‏ ‏از‏ ‏آن‏ ‏دلسرد‏ ‏و‏ ‏دل‏ ‏زده‏ ‏خواهد‏ ‏شد.‏ ‏جامعه‏ ‏شناسان‏ ‏معتقدند‏ ‏یکی‏ ‏از‏